Slavonice – miasto sztuki i rzemiosła

Pierwsza pisemna wzmianka o Slavonicach pochodzi z roku 1260. Początkowo była to osada, później wieś targowa należąca do Panów z Hradca. W XIV wieku osada została rozbudowana o dwa rynki: w kierunku zachodnim (obecny Plac Pokoju) i w kierunku wschodnim (Górny Rynek). Pomiędzy nimi znajduje się kościół parafialny Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny z dominującą wieżą miejską. Budowa kościoła rozpoczęła się w połowie XIV wieku, ale wieża została zbudowana dopiero w latach 1503–1549.

Największy rozkwit miasto przeżywało w XVI wieku. Z tego okresu pochodzą najcenniejsze zabytki – kamienice mieszczańskie z bogato zdobionymi fasadami, na których oprócz wzorów rombowych znajdują się liczne złożone sgraffita figuralne. Można podziwiać sklepienia sieciowe (np. nr 461 i 480), sklepione sienie (np. nr 479), salę z freskami (nr 476) oraz przemyślany labirynt podziemnych korytarzy. Cennym zabytkiem jest również luterańska kaplica z 1568 r. na Górnym Rynku (nr 517) z freskami przedstawiającymi sceny z Apokalipsy.

Średniowieczne miasto rozwijało się głównie dzięki cechom rzemieślniczym, z których najważniejszy był cech sukienników. Ich herb do dziś widnieje przy wejściu do wieży miejskiej, którą właśnie sukiennicy zbudowali. Na wieżę prowadzą 176 schody aż do mieszkania strażnika, z którego przechodzi się na galerię widokową. Stąd rozciąga się piękny widok nie tylko na oba renesansowe rynki, ale i na krajobraz Czeskiej Kanady.

Po śmierci Zachariasza z Hradca (1589) nadeszła nowa szlachta, co zapoczątkowało upadek miasta. W wyniku wojny trzydziestoletniej protestanckie Slavonice zostały splądrowane. Większość mieszczan opuściła miasto w 1623 r., a pozostałych mieszkańców dotknęła epidemia dżumy pod koniec XVII wieku. Kolejne ciosy to przeniesienie traktu pocztowego i wielki pożar – obie katastrofy nastąpiły w 1750 r. W pożarze spłonęły 44 domy i wieża miejska.

W XIX wieku do Slavonic zaczęło wracać włókiennictwo, a w 1902 r. miasto zostało połączone z Telczą linią kolejową. W krótkim okresie prosperity przed I wojną światową przebudowano ratusz, na miejscu domu szlacheckiego i składnicy soli powstały dwie nowe szkoły, a także przebudowano inne renesansowe domy. Usunięto również część średniowiecznych murów, w tym Bramę Austriacką. Z trzech pierwotnych bram zachowały się tylko dwie: Brama Jemnická (także Znojemská) i Brama Dačická (zwana też Bolíkovská lub Červená).

Do końca II wojny światowej większość mieszkańców była narodowości niemieckiej. Po wojnie ludność niemiecka została wysiedlona, a Slavonice znalazły się w pasie przygranicznym. Po ustabilizowaniu się sytuacji politycznej w latach 1958–1959 wyłączono je z tego pasa, a w 1961 r. ogłoszono miejskim rezerwatem zabytków. Miasto stara się o wpis na listę światowego dziedzictwa UNESCO i jest laureatem tytułu Historyczne Miasto Roku 2017 – nagrody za troskę o dziedzictwo kulturowe i historyczne.

Slavonice to nie tylko piękne historyczne miasto, ale też obraz burzliwych dziejów tego regionu. Ich największym atutem jest zatrzymany w czasie klimat – który zachował Slavonice jako prawdziwy renesansowy klejnot.