Týn nad Vltavou – miasto mołdawitów
W 2019 roku minęło 790 lat od pierwszej pisemnej wzmianki o miejscowości Teyn z 1229 roku. W tym czasie cały obszar należał do biskupów praskich. W połowie XIII wieku biskup Tobiasz z Bechyně zbudował w Týnie zamek strażniczy chroniący brod i szlaki handlowe.
Z historią miasta związany jest znany ród Čabelickich ze Soutic – dzierżawili majątek od drugiej połowy XV wieku do 1600 roku. W Muzeum Miejskim w Týnie nad Vltavou można zobaczyć wirtualną prezentację autentycznego dokumentu – listu do Petra Voka, w którym Prokop Čabelický tłumaczy swoją nieobecność na spotkaniu „haniebnym żarciem”, czyli nadużyciem alkoholu.
Małe, spokojne, ale niezwykle ciekawe historyczne centrum Týna nad Vltavou dominuje budynek dawnego zamku, dziś muzeum miejskie, w którym znajduje się jedna z największych w Czechach stałych ekspozycji mołdawitów, wystawa lalek i interaktywna ekspozycja historii regionu Vltavotýnsko. Do ważnych budowli należą kościół św. Jakuba, ratusz oraz dawne kamienice o nazwach takich jak Pod Złotym Słońcem, Złoty Statek czy Pod Niebieską Gwiazdą.
Stała wystawa lalek w dawnym zamku arcybiskupim przypomina tradycje lalkarskiej rodziny Kopeckých. Najsłynniejszy jej przedstawiciel, Matěj Kopecký, zmarł w 1847 roku w pobliskich Kolodějach nad Lužnicą (dziś część miasta) i został pochowany na miejscowym cmentarzu. Miejsce jego grobu jest nieznane – zastępuje je pomnik pamiątkowy przy kościele św. Wita, wzniesiony przez lokalnych aktorów amatorów. Historyczne centrum miasta stanowi miejską strefę zabytkową.
W pobliżu Týna nad Vltavou od połowy XVIII wieku znajdował się stały obóz artyleryjski armii austriackiej. Dziś o katastrofie, do której doszło 21 czerwca 1753 roku, przypomina barokowa grupa rzeźbiarska z piaskowca. W dwóch laboratoriach artyleryjskich zapalił się proch strzelniczy, a eksplozja zabiła ponad osiemdziesięciu fajerwerków i poważnie raniła ponad czterdziestu. Według miejscowej legendy był to zamach na cesarzową Marię Teresę, która miała brać udział w manewrach. Rzeczywiście odwiedziła ona obóz i pobliski Týn 6 sierpnia. Według niepotwierdzonych źródeł kazała postawić pomnik z ukrzyżowanym Chrystusem, św. Janem i Matką Boską Bolesną.
Nad miastem, na wzgórzu Semenec, stoi ośmiometrowa wieża widokowa. Obok niej znajduje się muzeum przyrodnicze dla dzieci, zatytułowane „Nie całkiem zwyczajne muzeum”.
Rzeka Wełtawa przepływająca przez miasto zaskakuje turystów swoją szerokością i potęgą, ujarzmioną aż po zbiornik Orlík. Służy m.in. jako źródło wody technologicznej dla pobliskiej elektrowni jądrowej Temelín, która uchodzi za tradycyjnego współfinansującego życie kulturalne i społeczne miasta.
Dodatkowe informacje
Znane postacie
- Matěj Kopecký (1762–1847) – patriarcha słynnej rodziny lalkarzy, wpisany w miejscowych księgach. Pomnik wystawili mu lokalni miłośnicy teatru. W muzeum znajduje się także znana lalka Zindulák Pošvejc, stworzona przez kuzyna Josefa Skupy – pierwowzór Spejbla.
- Alfréd Radok (1914–1976) – twórca Laterny magiki i czeski reżyser, którego część wystawy muzealnej upamiętnia.
Nasza rada:
W muzeum znajduje się hologram rzadkiego renesansowego skarbu, wystawianego jedynie przy szczególnych okazjach.
Wiesz to...
…czy wiesz, że mołdawity powstały 14,7 miliona lat temu w wyniku ogromnej erupcji i prawdopodobnego uderzenia meteorytu? Energia kinetyczna stopiła podłoże, które zostało wyrzucone do atmosfery, gdzie zeszkliło się i zastygło?
