Dačice – Miasto kostki cukru

Początkowo Dačice było osadą książęcą, położoną na skrzyżowaniu szlaków handlowych prowadzących ze Znojma na południe Czech oraz z Humpolca do Austrii, gdzie już wcześniej istniały wsie. Dawna osada słowiańska, usytuowana przy brodzie przez rzekę Dyję, przekształciła się w osadę targową. W 1459 roku Wolfgang Krajíř z Krajku, rezydujący na zamku Landštejn, przejął majątki Dačice i Bílkov. Ród Krajířów, pochodzący z Karyntii, utrzymywał miasto pod swoją władzą przez 150 lat.

Dwa zamki w Dačicach

Dačice posiadają dwa zamki. Ród Krajířów najpierw zbudował Stary Zamek, renesansową twierdzę z blankami, ukończoną w 1579 roku. Wokół zamku powstała nowa dzielnica miejska z browarem, a dziś w budynku znajduje się część urzędu miejskiego.

Nowy Zamek, również w stylu renesansowym, został zbudowany dla Ulryka Krajířa (+1600) przez włoskiego architekta Francesco Garof da Bissone. W 1728 roku posiadłość zakupił Heinrich Karl, hrabia von Ostein, który przebudował zamek i nowocześnie go urządził.

Kolejnym znaczącym rodem w historii Dačic byli Dalbergowie, którzy osiedlili się tutaj w 1809 roku. Ich przedstawiciele mieszkali w Dačicach do 1940 roku, a wśród ostatnich członków rodu była młoda Teresa, której portret namalował tutaj młody František Kupka. Karl Maxmilian Dalberg odegrał kluczową rolę w gospodarczym rozwoju Dačic w XIX wieku. Stworzył rozległy park angielski i wspierał rozwój przemysłu, w tym budowę cukrowni w Kostelním Vydří. W 1833 roku powstała także rafinera cukru w Dačicach, co przyczyniło się do światowej sławy miasta.

Wynalezienie kostki cukru

W 1840 roku szwajcarski przedsiębiorca Jakub Kryštof Rad przybył do Dačic z liczną rodziną, by objąć stanowisko dyrektora rafinerii cukru. Według przekazów to jego żona podsunęła mu pomysł na produkcję cukru w kostkach, a jesienią 1841 roku rozpoczął pierwsze eksperymenty. 23 stycznia 1843 roku cesarska rada w Wiedniu przyznała mu prawo do produkcji.

Oryginalny budynek, w którym po raz pierwszy wyprodukowano kostkę cukru, został dawno zburzony. Dziś w tym miejscu stoi dom kultury Beseda, a w 2003 roku odsłonięto tam tablicę pamiątkową w obecności praprawnuczki J. K. Rada.

Innym ważnym miejscem związanym z wynalazkiem kostki cukru jest pomnik, wzniesiony w 1983 roku w pobliżu kościoła parafialnego, który od tego czasu stał się najczęściej odwiedzanym miejscem w Dačicach. W 2012 roku wokół pomnika umieszczono płyty granitowe z informacjami o tej światowej innowacji w dwunastu językach, w tym po japońsku, grecku, hebrajsku, rosyjsku i chińsku.

Kostka cukru odegrała także rolę podczas czeskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej w 2009 roku. Motyw kostki cukru można znaleźć w wielu miejscach w Dačicach, a także jest on związany z licznymi wydarzeniami kulturalnymi, społecznymi i sportowymi. Jednym z najbardziej znanych wydarzeń jest festiwal muzyczno-teatralny Dačická kostka, odbywający się latem na dziedzińcu zamkowym. Zwiedzający mogą również skosztować lokalnych przysmaków w kawiarni Dalberg, znajdującej się w zamku. Idąc w kierunku centrum miasta, można odwiedzić Café Kostka i zobaczyć drewniane rzeźby inspirowane tym światowym wynalazkiem.

Zabytki i miejsca relaksu

Do najważniejszych renesansowych zabytków, obok dwóch zamków, należy ratusz oraz 52-metrowa wieża z tarasem widokowym. Wieża ta stoi obok okazałego barokowego kościoła św. Wawrzyńca, który wraz z nią tworzy najbardziej rozpoznawalny symbol miasta. Wśród innych barokowych zabytków znajdują się:

• Klasztor franciszkanów z kościołem św. Antoniego Padewskiego,
• Grupa rzeźb Matki Boskiej przed Nowym Zamkiem,
• Kaplica cmentarna św. Rocha.

Turyści mogą odpocząć nie tylko w zamkowym parku, ale także w samym centrum miasta. W ogrodzie Kancnýřa, tarasowym parku, znajdą liczne ławki w cieniu lip, stacje ładowania rowerów elektrycznych i urządzeń mobilnych, plac zabaw z wielkimi kostkami cukru oraz biblioteczkę plenerową z książkami dostępnymi do wymiany.