Slavonice – stad van kunst en ambachtelijke traditie

De eerste schriftelijke vermelding van Slavonice dateert uit 1260. Oorspronkelijk was het een nederzetting, later een marktdorp dat toebehoorde aan de heren van Hradec. In de 14e eeuw breidde de nederzetting zich uit met twee marktpleinen: westwaarts (het huidige Míru-plein) en oostwaarts (Horní náměstí of Bovenplein). Tussen de pleinen staat de parochiekerk van Maria-Tenhemelopneming met een dominante stadstoren. De bouw van de kerk begon halverwege de 14e eeuw, maar de toren werd pas tussen 1503 en 1549 voltooid.

De grootste bloei beleefde de stad in de 16e eeuw. Uit deze periode stammen de meest waardevolle monumenten – burgerhuizen met rijkelijk versierde gevels, waarop men naast decoratieve motieven ook complexe figuratieve sgraffiti vindt. Bewonderenswaardig zijn onder meer de kruisribgewelven (bijv. huisnr. 461 en 480), de gewelfde ingangsportieken (huisnr. 479), de freskozalen (huisnr. 476) en daaronder een ingenieus labyrint van ondergrondse gangen. Een bijzonder monument is ook de lutherse gebedsruimte uit 1568 op het Bovenplein (huisnr. 517), met fresco's die scènes uit de Apocalyps uitbeelden.

De middeleeuwse stad bloeide vooral dankzij de ambachtelijke gilden, waarvan het lakenweversgilde het belangrijkst was. Hun wapen is nog steeds zichtbaar bij de ingang van de stadstoren, die door de lakenwevers is gebouwd. Via 176 traptreden bereikt men de voormalige woning van de torenwachter en het uitkijkplatform, dat uitzicht biedt op beide renaissancepleinen en het omliggende landschap van Tsjechisch Canada.

Na de dood van Zachariáš van Hradec in 1589 kwam er een nieuw adellijk geslacht in de stad, wat het begin van de neergang betekende. Tijdens de Dertigjarige Oorlog werd het protestantse Slavonice geplunderd. In 1623 vertrok het merendeel van de burgers uit de stad en aan het eind van de 17e eeuw werd het overgebleven deel door de pest getroffen. Andere rampen voor de stad waren de verplaatsing van de postroute en een grote brand in 1750, waarbij 44 huizen en de stadstoren verloren gingen.

In de 19e eeuw keerde de textielindustrie terug naar Slavonice, en in 1902 werd de stad met Telč verbonden via een nieuwe spoorlijn. In de korte periode van voorspoed voor de Eerste Wereldoorlog werd het stadhuis herbouwd, en op de plaats van het herenhuis en het zoutpakhuis werden twee nieuwe scholen gebouwd. Ook andere renaissancehuizen werden gerenoveerd. Een deel van de middeleeuwse stadsmuur, inclusief de Oostenrijkse poort, werd gesloopt. Van de drie oorspronkelijke stadspoorten zijn er twee bewaard gebleven: de Jemnická-poort (ook wel Znojemská genoemd) en de Dačická-poort (ook bekend als de Červená of Bolíkovská poort).

Tot het einde van de Tweede Wereldoorlog bestond het merendeel van de bevolking uit Duitsers. Na de oorlog werden zij uitgewezen en werd Slavonice onderdeel van het grensgebied. Na de politieke ontspanning rond 1958–1959 werd de stad uit deze zone gehaald en in 1961 uitgeroepen tot stadsmonumentenreservaat. Slavonice streeft tegenwoordig naar inschrijving op de werelderfgoedlijst van UNESCO en werd in 2017 uitgeroepen tot Historische Stad van het Jaar – een erkenning voor haar zorg voor cultureel en historisch erfgoed.

Slavonice is niet alleen een prachtige historische stad, maar weerspiegelt ook de roerige geschiedenis van de regio. De grootste troef is wellicht de ‘gestolde tijd’ – tijd die Slavonice heeft behouden als een schitterend renaissancistisch juweel.